120 ปี กรมชลประทาน ชป.1 จัดนิทรรศการให้ความรู้เรื่องงานชลประทาน 13-15 มิ.ย. จัดรวมทุกโครงการให้เยี่ยมชมที่สำนักงานย่านทุ่งโฮเตล เผยฝายลูกแรก “สินธุกิจปรีชา” ใช้งานดีมานานกว่า 85 ปีแล้ว พร้อมย้ำแนวทาง “การบริหารน้ำแบบประณีต” เพื่อให้น้ำทุกหยดใช้อย่างมีประสิทธิภาพ
นายสุดชาย พรหมมลมาส ผู้อำนวยการสำนักงานชลประทานที่ 1 (ผส.ชป.1) กล่าวว่า วันที่ 13 มิถุนายน 2565 นี้ เป็นวันครบรอบ 120 ปี กรมชลประทาน ในยุคพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในหลวงรัชการที่ 5 ทรงให้สถาปนากรมขึ้นมากรมหนึ่งชื่อว่า กรมคลอง ด้วยว่าประเทศไทยเมื่อร้อยกว่าปีที่ผ่านมาระบบชลประทานเกิดจากคลองส่งน้ำแทบทั้งหมด เมื่อเข้าสู่รัชสมัยรัชกาลที่ 6 เมื่อเกิดคลองส่งน้ำแล้ว ระบบการกระจายน้ำก็ต้องเกิดขึ้นด้วยจึงมีการก่อสร้างประตูระบายน้ำหรือประตูทดน้ำ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงให้เปลี่ยนชื่อกรมครองมาเป็น กรมทดน้ำ เมื่อวันที่ 30 กันยายน 2457 พอถึงรัชสมัยในหลวงรัชกาลที่ 7 นอกจากการที่มีคลอง การทำประตูทดน้ำ ได้มีการสร้างระบบการกระจายน้ำในพื้นที่ จึงได้เปลี่ยนชื่อจากกรมทดน้ำ เป็น กรมชลประทาน มาจนถึงทุกวันนี้
“กระทั่งเข้าสู่ยุคที่กรมชลประทานมีงานพระราชดำริอย่างมากมายที่สุดคือ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ในหลวงรัชกาลที่ 9 พระองค์ที่มีความสนพระทัยได้ศึกษาเรื่องชลประทาน ทรงคิดโครงการพระราชดำริแห่งแรกขึ้นชื่อว่า โครงการอ่างเก็บน้ำเขาเต่า ที่ อ.หัวหิน จ.ประจวบคีรีขันธ์ เป็นโครงการพัฒนาแหล่งน้ำอันเนื่องมาจากพระราชดำริแห่งแรก เมื่อปี 2506 ต่อจากนั้นได้ทรงมีพระราชดำริให้กรมชลประทานดำเนินงานพัฒนาแหล่งน้ำทั่วประเทศมากถึง 2,399 โครงการ” นายสุดชายฯ กล่าว
“ณ ปัจจุบันนี้โครงการพระราชดำริของพระองค์ท่านในหลวงรัชกาลที่ 9 ได้รับการสืบสาน รักษา ต่อยอด โดยพระราชดำริในหลวงรัชกาลที่ 10 พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงรับงานพระราชดำริที่ดำเนินการโดยกรมชลประทานมาไว้มากมายหลายโครงการ โครงการประตูระบายน้ำแม่ปูคา ก็เป็นโครงการหนึ่งที่เป็นโครงการพระราชดำริในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในหลวงรัชกาลที่ 10 ซึ่งต่อยอดโครงการเขื่อนแม่กวงอุดมธารา เพราะหลังจากนี้จะส่งมอบให้โครงการแม่กวงฯ บริหารจัดการน้ำทั้งเรื่องน้ำแล้งทั้งเรื่องน้ำท่วมในพื้นที่บริการของ ปตร.แม่ปูคา นี้” ผส.ชป.1 กล่าว
นายสุดชายฯ กล่าวต่อว่า ในพื้นที่รับผิดชอบของสำนักงานชลประทานที่ 1 ได้แก่พื้นที่ จ.เชียงใหม่ จ.ลำพูน และ จ.แม่ฮ่องสอน หรือพื้นที่ลุ่มน้ำปิงตอนบน ซึ่งมีการพัฒนาแหล่งน้ำและบริหารจัดการน้ำโดยอาศัยอาคารและระบบชลประทานต่างๆ ซึ่งได้มีการดำเนินการก่อสร้างระบบชลประทานเริ่มจากการก่อสร้างฝายสินธุกิจปรีชากันแม่น้ำปิงในพื้นที่ ต.แม่แฝก อ.สันทราย จ.เชียงใหม่ ก่อสร้างแล้วเสร็จเมื่อปี 2479 ปัจจุบันยังคงทำหน้าที่ได้อย่างดีดังเดิมมานานกว่า 85 ปี ฝายลูกที่ 2 คือ ฝายแม่ปิงเก่า หรือฝายชลขันธ์พินิจ สร้างแล้วเสร็จปี 2484 งานลำดับที่ 3 คือ ฝายแม่แตง สร้างเสร็จปี 2516 ลำดับที่ 4 เป็นโครงการพระราชดำริในหลวงรัชกาลที่ 9 เขื่อนแม่งัดสมบูรณ์ชล สร้างแล้วเสร็จปี 2528 และเขื่อนขนาดใหญ่ลำดับที่ 5 เขื่อนแม่กวงอุดมธารา ก่อสร้างแล้วเสร็จปี 2536 ปัจจุบันการพัฒนาพื้นที่ราบลุ่มน้ำปิงตอนบนทั้ง 2 ฝั่งได้เกือบทั้งหมดแล้ว โดยใช้การบริหารจัดการน้ำแบบประณีตเพื่อเก็บน้ำทุกหยดไว้ในแหล่งกักเก็บที่มีอยู่และใช้ให้มีประสิทธิภาพเพื่อประชาชนมากที่สุด
“สำหรับวันครบรอบ 120 ปี กรมชลประทาน กรมฯ กำหนดให้ทุกจังหวัดจัดนิทรรศการซึ่งจังหวัดเชียงใหม่กำหนดจัดนิทรรศการบริเวณอาคารอเนกประสงค์ ที่สำนักงานชลประทานที่ 1 ถนนทุ่งโฮเตล จัดแสดง 3 วัน วันที่ 13-15 มิถุนายน 2565 โดยจะมีการจัดแสดงนิทรรศการโครงการชลประทานต่างๆ มาออกบูทให้ความรู้ ประวัติความเป็น มีของฝากเล็กๆ น้อยๆ มาแจก มีพันธุ์กล้าไม้ที่อยู่ในความสนใจของพี่น้องประชาชนมาแจกซึ่งมาจากโครงการห้วยฮ่องไคร้ ขอเรียนเชิญพี่น้องประชาชนที่สนใจและอยากรู้เรื่องงานชลประทาน ซึ่งได้ดำเนินการมาถึง 120 ปี แล้ว ก็ขอชวนเชิญให้มีดูนิทรรศการของชลประทาน” นายสุดชาย พรหมมลมาศ ผส.ชป.1 กล่าวในที่สุด
